اندازه کابین آسانسور و کابین جزء ۵ قطعه مهم و اساسی آسانسور محسوب می گردد.که بایستی به صورت استاندارد و دقیق ساخته شود.استاندارد ساخت کابین آسانسور براساس مشخصاتی تعیین می گردد.برای طراحی کف و سقف کابین بایستی از حداقل ورق فولادی ۲ میلی متر استفاده نمود.برای و دیواره ها نیز از ورق ۱.۲۵ استفاده گردد.
جدول ابعاد، ظرفیت انواع آسانسور و چاه و دربها
اصطلاحات مطلب
- b: مخفف کلمه breadth به معنای عرض
- d: مخفف کلمه depth به معنای عمق
- h: مخفف کلمه Height به معنای ارتفاع
جدول ابعاد آسانسور ساختمان‌های مسکونی
| ظرفیت به کیلوگرم | ظرفیت به نفر |
| ۳۰۰ کیلوگرم | ۴ نفره |
| ۳۷۵ کیلوگرم | ۵ نفره |
| ۴۵۰ کیلوگرم | ۶ نفره |
| ۶۰۰ کیلوگرم | ۸ نفره |
| ۱۰۰۰ کیلوگرم | ۱۲ نفره |
| عرض b1 (سانتی‌متر) | ۹۰ | مناسب برای آسانسور ۴ نفره |
| ۱۱۰ | مناسب برای آسانسورهای ۵ الی ۱۲ نفره | |
| عمق d1 (سانتی‌متر) | ۱۰ | مناسب برای آسانسورهای ۴ الی ۵ نفره |
| ۱۱۰ | ۶ نفره | |
| ۱۴۰ | ۸ نفره | |
| ۲۱۰ | ۱۲ نفره | |
| ارتفاع مناسب تمامی ظرفیت‌ها (سانتی‌متر) | ۲۲۰ |
| جدول ابعاد و نوع درب طبقات و کابین با توجه به ظرفیت‌های ذکر شده | ||
| مناسب برای آسانسور ۴ نفره | ۷۰ | عرض b2 (سانتی‌متر) |
| مناسب برای آسانسورهای ۵ الی ۱۲ نفره | ۸۰ | |
| مناسب برای تمامی ظرفیت‌های آسانسور | ۲۰۰ | ارتفاع h3 (سانتی‌متر) |
| نیمه اتوماتیک (*)، اتوماتیک کشویی (*)، اتوماتیک از وسط بازشو (**) | نوع بازشو |
| جدول ابعاد چاله آسانسور با توجه به ظریف و نوع درب آسانسور | ||
| مناسب برای آسانسورهای ۴ نفره | ۱۴۰ | عرض b3 (سانتی‌متر) (*) |
| مناسب برای آسانسورهای ۵ الی ۱۲ نفره | ۱۶۰ | |
| مناسب برای آسانسورهای ۵ الی ۱۲ نفره | ۱۸۰ | عرض b3 (سانتی‌متر) (**) |
| مناسب برای آسانسورهای ۴ الی ۵ نفره | ۱۶۰ | عمق d2 (سانتی‌متر) |
| آسانسورهای ۶ نفره | ۱۷۰ | |
| آسانسورهای ۸ نفره | ۱۹۰ | |
| آسانسورهای ۱۲ نفره | ۲۶۰ |
جدول ابعاد آسانسورهای غیر مسکونی (هتل‌ها، فروشگاه‌ها، سالن‌های همایش و غیره)
| ۱۶۰۰ | ۱۲۰۰ | ۱۰۰۰ | ۷۵۰ | ۶۰۰ | ظرفیت به کیلوگرم |
| ۲۱ نفره | ۱۶ نفره | ۱۳ نفره | ۱۰ نفره | ۸ نفره | ظرفیت به نفر |
| ۱۹۵ | ۱۶۰ | ۱۳۵ | ۱۱۰ | عرض b1 (سانتی‌متر) | کابین |
| ۱۷۵ | ۱۴۰ | عمق d1 (سانتی‌متر) | |||
| ۲۳۰ | ۲۲۰ | ارتفاع (سانتی‌متر) | |||
| ۱۱۰ | ۸۰ | عرض b2 (سانتی‌متر) | ابعاد و نوع درب طبقات و کابین | ||
| ۲۱۰ | ۲۰۰ | ارتفاع h3 (سانتی‌متر) | |||
| تلسکوپی (*)، از وسط باز شو (**) | نوع باز شو | ||||
| ۲۴۰ | ۲۱۰ | ۱۸۰ | ۱۶۰ | عرض b3 (سانتی‌متر) (*) | ابعاد چاله (سانتی‌متر) |
| ۲۶۰ | ۲۴۰ | ۱۹۰ | ۱۸۰ | عرض b3 (سانتی‌متر) (**) | |
| ۲۴۰ | ۲۱۰ | ۱۹۰ | عمق d2 (سانتی‌متر) |
جدول ابعاد اندازه کابین آسانسور های بیمارستانی
| تخت بر | برانکارد | ظرفیت به کیلوگرم | |||
| ۲۵۰۰ کیلوگرم | ۲۰۰۰ کیلوگرم | ۱۶۰۰ کیلوگرم | ۱۰۰۰ کیلوگرم | ||
| ۱۸۰ | ۱۵۰ | ۱۴۰ | ۱۱۰ | عرض b1 (سانتی‌متر) | کابین |
| ۲۷۰ | ۲۴۰ | ۲۱۰ | عمق d1 (سانتی‌متر) | ||
| ۲۳۰ | ۲۲۰ | ارتفاع (سانتی‌متر) | |||
| ۱۳۰ | ۹۰ | عرض b2 (سانتی‌متر) | ابعاد و نوع درب طبقات و کابین | ||
| ۲۱۰ | ۲۰۰ | ارتفاع h3 (سانتی‌متر) | |||
| تلسکوپی (*)، از وسط باز شو (**) | نوع باز شو | ||||
| ۲۷۰ | ۲۴۰ | ۱۸۰ | عرض b3 (سانتی‌متر) (*) | جدول ابعاد چاله آسانسور (سانتی‌متر) | |
| ۲۹۰ | ۲۰۰ | عرض b3 (سانتی‌متر) (**) | |||
| ۳۳۰ | ۳۰۰ | ۲۶۰ | عمق d2 (سانتی‌متر) |
ابعاد کامل آسانسور
برای اینکه آسانسور را در ساختمان نصب کنیم همانطور که قبلاً گفتیم باید فضای مناسبی را برای آن در نظر بگیریم. به طور کل فضای مورد نیاز برای نصب سیستم را می توانیم به سه بخش تقسیم کنیم. این سه بخش عبارتند از:
- فضای مورد نیاز عرض و عمق چاه
- فضای مورد نیاز از کف تا سقف چاه
- فضای مورد نیاز برای موتورخانه
در این قسمت به بررسی این بخش ها به صورت جداگانه می پردازیم تا بیشتر در مورد ابعاد و ظرفیت انواع آسانسورها اطلاعات بدست بیاوریم.
- فضای مورد نیاز در مقطع افقی (عرض و عمق چاه)
در هنگام طراحی نقشه ساختمان برای اینکه ابعاد چاه آسانسور را به درستی تعیین کنید، چهار فضای تعیین کننده نیاز دارید تا بتوانید تمام تجهیزات آسانسور را در آن جای دهید. این چهار فضا عبارتند از:
- کابین آسانسور
- وزنه تعادل
- ریل راهنمای کابین آسانسور
- درب آسانسور
این چهار فضا بر روی ابعاد فضای مورد نیاز در مقطع افقی بسیار مؤثر هستند. در ادامه به بیان نقش هر کدام از این چهار مورد در تعیین فضای مورد نیاز مقطع افقی می پردازیم.
الف) کابین آسانسور
برای تعیین ابعاد کابین آسانسور مدرن باید ظرفیت آن را بررسی کنیم. این ابعاد توسط شرکت های بزرگ آسانسوری براساس مقررات و استاندارهای آسانسور، برای حداکثر مساحت در هر ظرفیت تعریف می شود. برای محاسبه مساحت خالص، مساحت داخل کابین اندازه گیری می شود و فضای اضافی سمت در آسانسور به عنوان مساحت خالص در نظر گرفته نمی شود.
- مساحت کابین آسانسور براساس وزن
مساحت کابین آسانسور براساس وزن یکی از موضوعات مهم است که نباید نسبت به آن کم توجهی کنید. کم توجهی به این موضوع باعث ایجاد مشکلات مختلفی خواهد شد که گاهی رفع این مشکلات باعث دوباره کاری و هزینه بیشتری خواهد شد. به منظور رفع این مشکل جداولی براساس استاندارهای اروپایی EN81 برای ابعاد چاه آسانسور و کابین تهیه شده است.
- مساحت کابین براساس مسافر
برای رفع این مشکل بعضی از شرکت های بزرگ و دارای برنامه، تمهیداتی را پیش بینی و برنامه ریزی کرده اند. خریداران آسانسور می توانند با توجه به اطلاعات فنی و نقشه های ساختمانی، به راحتی ابعاد چاه آسانسور مورد نیاز برای ساختمان خود را دریابند. به عنوان مثال ساختمان های بزرگ که تعداد افراد زیادی در آن زندگی می کنند باید آسانسورهای بزرگتری داشته باشند تا بتواند تعداد افراد بیشتری را در ساختمان جا به جا کنند. بنابراین ابعاد چاه آسانسور باید متناسب با تعداد افرادی که در ساختمان زندگی می کنند انتخاب شود.
ب) وزنه تعادل
برای وزنه تعادل در قسمت پشت کابین آسانسور فضای در نظر گرفته می شود که باید با کابین آسانسور ۳۰ سانتی متر فاصله داشته باشد. بد نیست بدانید برای آسانسورهای که ظرفیت آنها ۱۰۰۰ کیلوگرم است، وزنه تعادل در کنار کابین قرار می گیرد.
ج) ریل راهنمای کابین آسانسور
این قسمت برای هدایت کابین و وزنه تعادل در مسیر مستقیم در نظر گرفته می شود. محل قرارگیری ریل راهنما در دو سمت کابین و وزنه تعادل است که باید به صورت کاملاً موازی و دقیق نصب شود. بسته به سرعت آسانسور فضای مورد نیاز برای نصب ریل ها تغییر می کند. اما به طور کل فضای مورد نیاز برای نصب ریل راهنما حدود ۲۰ سانتی متر است، البته اگر سرعت آسانسور بالا باشد فضای مورد نیاز تا ۲۵ سانتی متر افزایش می یابد.
د) درب آسانسور
درب آسانسور با توجه به نوع و ابعاد آن می تواند به طور مستقیم بر روی عرض چاه آسانسور و عمق آن تأثیر بگذارد. در ادامه به بررسی و نقش درب آسانسور بر روی عرض و عمق چاه می پردازیم.
- فضای مورد نیاز برای نصب درب آسانسور
درب آسانسور دارای انواع مختلفی است. مانند:
- نیمه اتوماتیک (یعنی درب طبقات لولایی و درب کابین اتوماتیک)
- تمام اتوماتیک (یعنی درب طبقات و درب کابین اتوماتیک)
به عنوان مثال برای یک آسانسور با درب نیمه اتوماتیک دو لنگه بازشو اگر عرض درب را B در نظر بگیریم عرض چاه برای این آسانسور را می توانیم از فرمول زیر بدست بیاوریم.
عرض در + نصف عرض خودش + ۳۵ تا ۴۰ سانتی متر یعنی ۴۰ cm تا B+B+35.
- عمق چاه برای نصب درب آسانسور
این فضا برای انواع درب متفاوت است. به طور معمول یک آسانسور با درب نیمه اتوماتیک حدود ۲۰ سانتی متر و برای درب تمام اتوماتیک تلسکوپ بین ۲۵ تا ۳۵ سانتی متر و اندازه درب آسانسور برای درب تمام اتوماتیک سانترال حدود ۲۰ سانتی متر است.
- فضای مورد نیاز در مقطع عمودی (از کف تا سقف چاه)
برای تعیین فضای مورد نیاز در مقطع عمومی آن را به چهار بخش تقسیم بندی می کنند. این چهار بخش عبارتند از:
- چاهک (Pit): این قسمت در آسانسور به منظور تأمین فضای جان پناه برای سرویس کار و تعمیرکار آسانسور و نصب سایر تجهیزات مانند ضربه گیر، بافر و … در نظر گرفته شده است. ارتفاع چاهک را با P نشان می دهند. ارتفاع چاهک از پایین ترین قسمت ایستگاه آسانسور تا کف چاه در نظر گرفته می شود. این ارتفاع برابر با حداقل ۱۴۰ سانتی متر است که بسته به سرعت و ظرفیت آسانسور این ارتفاع متفاوت است.
- مسیر حرکت آسانسور (Travel): مسیر حرکت به کف پایین ترین توقف تا کف بالاترین توقف گفته می شود و ارتفاع طبقه آخر در محاسبه طول مسیر حرکت در نظر گرفته نمی شود. به عنوان مثال طول مسیر حرکت در یک ساختمان هفت طبقه از کف طبقه اول شروع و اتمام مسیر حرکت در کف بالاترین طبقه محاسبه شده و ارتفاع طبقه هفتم محاسبه نمی شود.
- (Overhead) یا بالاسری: به فاصله کف بالاترین توقف تا زیر سقف چاه آسانسور، بالاسری یا overhead می گویند و این ارتفاع را با OH نشان می دهند. در واقع این فضا نیز مانند چاه آسانسور به عنوان جان پناه برای بازرس و تعمیرکار آسانسور در نظر گرفته شده است.
- ارتفاع روی سقف چاه تا زیر سقف موتورخانه: این ارتفاع با در نظر گرفتن متوسط قد افراد زمانی که بر روی سکوی موتورخانه در حال کار هستند، محاسبه می شود. بر طبق استاندار این ارتفاع برابر با ۸/۱ متر است.
- فضای مورد نیاز جهت موتورخانه آسانسور
این قسمت در بالای چاه آسانسور قرار دارد و تجهیزاتی مانند موتور گیربکس، تابلو فرمان، تابلوی برق سه فاز قرار می گیرد. ابعاد موتورخانه با توجه به نوع آسانسور و متناسب با سرعت و ظرفیت آن متغییر است. ارتفاع موتورخانه با توجه به بالا آمدن سکوی موتورخانه تا زیر سقف ۸۰/۱ متر است.
برای نصب آسانسور در ساختمان چه استاندارهای باید در نظر داشته باشیم؟
در هنگان نصب آسانسور در ساختمان باید استانداردهای را در نظر داشته باشیم. در ادامه به بیان این استاندارها می پردازیم.
- در هنگام حفر چاه آسانسور نباید هیچ شکاف یا حفره برای آن در نظر گرفت. درب طبقات، دریچه‌های بازدید، سوراخ‌های محل عبور سیم بکسل‌ها، کابل‌های برق و فرمان تنها قسمت های باز مجاز هستند.
- در هنگام ساخت چاه آسانسور دیواره داخلی آن باید توسط مصالحی که تولید گرد و خاک نمی کنند، پوشانند شوند. زیرا آسانسور باید همیشه توسط سرویس کار به موقع سرویس و تعمیر شود، سرویس کار باید بر روی کابین آسانسور بایستد. وجود هر گونه برآمدگی یا حفره می تواند برای آن فرد ایجاد خطر کند.
- در هنگام ساخت چاه یا موتورخانه باید به این موضوع توجه داشته باشید نباید هیچ وسیله ای مانند سیستم های گرمایش و سرمایش، برق و … از آن عبور کند. همچنین اگر محل عبور این موارد در مجاورت چاه آسانسور باشد باید حتماً توسط یک دیواره از فضای چاه آسانسور جدا شود.
- میزان روشنایی چاه آسانسور در هر طبقه باید به اندازه کافی باشد. همچنین باید تهویه مناسبی نیز برای چاه آسانسور در نظر گرفته شود.